Veilig en vitaal werken

Met instrumenten en diensten ondersteunen we scholen bij het realiseren van een veilige en gezonde werkplek.

Wettelijke (arbo-)verplichtingen

Alle vo-scholen (werkgevers en werknemers) hebben de plicht om zich in te zetten voor veilige en gezonde werkomstandigheden. Voion ondersteunt werkgevers in het vo met een breed pakket aan (basis) dienstverlening bij de invulling van hun verantwoordelijkheid voor een veilige en gezonde werkplek. De laatste jaren ligt het accent binnen dit thema meer op implementatie dan op ontwikkeling.

We onderhouden en actualiseren de volgende instrumenten en diensten:

Psychosociale arbeidsbelasting

Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) is het grootste gezondheidsrisico in het onderwijs. Gezien de grote verschillen in beleving en verwerking van werkdruk en sociale veiligheid (coping), is een instrumentele aanpak sec niet voldoende, maar is vaak een procesaanpak noodzakelijk. Naast instrumenten die de mate van blootstelling aan PSA inventariseren, ontwikkelt Voion methodieken, met name op teamniveau, die vo-scholen helpen om tot duurzame oplossingen te komen.

In 2022 startte een project sociale veiligheid om een gezamenlijk normenkader te ontwikkelen. Daar is een handleiding Veilig Werkklimaat-VO en materiaal voor ontwikkeld. De pilot is bij twee scholen uitgevoerd. In het kader van het pilotproject is een digitale vragenlijst Sociale Veiligheidscheck-VO ontwikkeld. Deze wordt beschikbaar als verdiepende RI&E en kan ook ingezet worden als separaat signaleringsinstrument. Als de ontwikkelfase is afgerond stellen we het materiaal ter beschikking.

Cao-partijen hebben Voion gevraagd een ondersteuningsprogramma te starten voor het collectieve deel van de werkdrukmiddelen. Hier leest u meer over in het onderdeel Opdrachten cao- en/of sectortafel.

We onderhouden en actualiseren de volgende instrumenten en diensten:

Ziekteverzuim

Verzuim is een groeiende zorg binnen het vo en ondermijnt de continuïteit en kwaliteit van het onderwijs. Daarbij is sprake van een grote spreiding tussen scholen onderling en -binnen scholen- tussen verschillende jaren. Uit diverse projecten van Voion blijkt dat het voor schooldirecties moeilijk is om grip te krijgen op het beïnvloedbare, arbeidsgerelateerde verzuim. Met het thema ‘ziekteverzuim’ wil Voion scholen helpen om (beter) te (leren) sturen op het verzuim. Voion publiceerde de verzuimkengetallen over 2021 en actualiseerde de Verzuimbenchmark-VO. Ook publiceerden we in 2022 het rapport ‘Ziekteverzuim in het voortgezet onderwijs tijdens de COVID-19 pandemie in 2020’.

Om trends in het ziekteverzuim in het voortgezet onderwijs beter te kunnen duiden, is er, samen met het ministerie van OCW, een verdiepend verzuimonderzoek opgestart met gebruikmaking van de DUO-data.

Fysieke veiligheid

Fysieke veiligheid van leerlingen speelt met name in het vmbo een rol (zware machines en gereedschappen, blootstelling aan (las)dampen en elektriciteit), maar ook bij de andere onderwijssoorten (BiNaSk, handvaardigheid en gymnastiek). De potentieel grote gevolgen van ongelukken geven extra druk bij (het toezicht door) docenten. In nauwe samenwerking met vakverenigingen en platforms, ontwikkelt en deelt Voion kennis en (communicatie-)middelen over veilig werken in het vo (o.a. websites, machine-instructiekaarten en veiligheidsinstructiefilmpjes) via de websites veiligepraktijklokalen.nl. 

Duurzame inzetbaarheid

Duurzame inzetbaarheid is erop gericht dat personeel gezond en met plezier werkend de (zelfgekozen) uittreedleeftijd kan bereiken. Echter in verschillende levensfasen kan de (duurzame) inzetbaarheid door uiteenlopende redenen onder druk komen te staan. In 2022 volgt Voion de ontwikkelingen op het gebied van duurzame inzetbaarheid in de volle breedte en ontsluit mogelijkheden en kansen voor het vo.

Als vervolg op de sectoranalyse ‘Duurzame inzetbaarheid in het vo’, heeft in 2022 een inventariserend onderzoek plaatsgevonden naar maatregelen die scholen nemen in het kader van duurzame inzetbaarheid. Het daaruit voortkomende overzicht van DI-maatregelen op vo-scholen is een hulpmiddel voor een gesprek tussen medewerkers en hun leidinggevende en kan helpen om passende, onderbouwde inzetbaarheidsmaatregelen te treffen op schoolniveau. Het overzicht is niet uitputtend en wordt actueel gehouden en eventueel aangevuld met nieuwe maatregelen.

In 2022 hebben zeven vo-scholen meegedaan aan het pilotproject Financiële fitheid. Doel van de pilot is dat werknemers (beter) regie nemen op (het einde van) hun loopbaan en onderbouwde keuzes maken over (gedeeltelijk) langer doorwerken. Eind 2022 hebben de voorlichtingsbijeenkomsten over de CAO VO en de ABP-pensioenregeling plaatsgevonden, waarna begin 2023 (optioneel) individuele adviesgesprekken plaatsvonden. Begin 2023 wordt het pilotproject afgesloten.